Broń wykonana z drewna towarzyszy człowiekowi od jego prapoczątków.
Wrodzona kreatywność umożliwiła mu wykorzystanie dostępnego powszechnie surowca
(patyki, gałęzie różnego kształtu, wielkości) do wyrobu przedmiotów
pomagających w uśmiercaniu mniej rozwiniętych zwierząt (u niektórych gatunków
małp również zaobserwowano mechanizm produkcji, eksploatacji narzędzi). Wraz z
rozwojem cywilizacyjnym narodziła się potrzeba eliminowania z otoczenia innych
ludzi, przekształcając broń myśliwską w konwencjonalną (u zwierząt nie
występują podobne zachowania – niekiedy brutalne, krwawe walki toczone są bez
użycia jakiejkolwiek broni).
Wojownicy ninja nie dbali o konwenanse pokroju honoru (dla
nich najwyższą wartością było własne życie i to właśnie je usilnie starali się
chronić). Wykonany z drewna oręż nie wygląda może imponująco w porównaniu z
lśniącym ostrzem samurajskiej szabli [刀 (wym.
„katany”)], ale całkowicie spełnia swoje zadanie. Jakie funkcje musi spełniać
broń?
1. Wydłużenie
zasięgu ataku (wystarczy dodatkowe kilka cm, aby dosięgnąć odsuwającego się
wroga – idea ta kultywowana jest od wieków począwszy od zwykłych drewnianych
gałęzi, poprzez łuki, kusze, aż po współczesne karabiny snajperskie o zasięgu
kilku km).
2. Wzmocnienie
siły ataku (zmniejszenie powierzchni zadającej cios skutkuje spotęgowaniem jego
efektów, chroniąc jednocześnie użytkownika przed potencjalnymi urazami).
3. Zasianie w umyśle przeciwnika strachu (efekt
psychologiczny, jaki zapewnia sam fakt posiadania broni, jest trudny do
przełamania, w wyniku czego potrzeba długiego treningu, by nie tracić pewności
siebie w starciu oko w oko z uzbrojonym przeciwnikiem).
Chociaż nie przepadam za bronią palną
(potrafię strzelać, konserwować lub naprawiać takową, ale wolę bardziej
finezyjne, jednak zdecydowanie mniej praktyczne, rozwiązania), to pistolet
zilustruje nam cechy broni idealnej. Pocisk (każde ciało wyrzucane przy pomocy
broni miotanej) to zazwyczaj mały, ale ciężki kawałek metalu. Jeśli wydłubiemy
go z łuski i po oczyszczeniu z prochu ciśniemy w przeciwnika, to nie wyrządzimy
mu większej szkody (poza irytacją). Po załadowaniu pistolet zmienia nasz pocisk
w śmiertelnie groźną broń, nadając mu prędkość (zwiększając siłę poprzez dużą
energię kinetyczną) oraz znacząco wydłużając zasięg (jak daleko byłbyś w stanie
cisnąć celnie ważącym tylko 8 gramów strzępkiem metalu?). Cios zadany w ten
sposób z łatwością spenetruje ciało oponenta, wywołując nieporównywalnie
większe uszkodzenia, niż w przypadku zwykłego ciśnięcia ręcznego. Widok
pistoletu (nie musi być on nawet prawdziwy) odstraszy też nawet najbardziej
agresywnych napastników (uciekną w trosce o swoje zdrowie, życie).
Lata treningów powinny uodpornić nas na
widok broni (niezależnie od jej charakteru). Niekiedy tchórzliwy przestępcy
wykorzystują ją jedynie dla uzyskania psychicznej przewagi, terroryzując
otaczających ich ludzi. Uzbrojony (nawet) w pistolet złoczyńca nie zdoła
zastrzelić przecież kilkudziesięciu osób w centrum handlowym z uwagi na ograniczoną
pojemność magazynka. Gdyby zareagowali oni wspólnym atakiem, nasz niedoszły terrorysta
musiałby się poddać. Być może zdołałby uśmiercić kilku nacierających, ale
rozwścieczony tłum szybko wywarłby na mordercy krwawą pomstę (nie ma nic
gorszego od nacierającego tłumu opętanych bezmyślną furią ludzi). Broń stanowić
powinna wyłącznie przedłużenie naszych naturalnych narzędzi, sięgając tam,
gdzie my sami nie zdołamy. Nie powinna ona definiować nas oraz naszych
umiejętności. To my tworzymy broń, a nie ona czyni nas wojownikami. Przecież
profesjonalista jest w stanie pozbawić życia przy pomocy zwykłego kubka z
ciepłą kawą (broń improwizowana doczeka się oddzielnej części poświęconej
wyłącznie jej). W walce Twoim wrogiem jest przeciwnik, a nie dzierżony przez
niego przedmiot.
Wojownicy cienia potrafili docenić walory
drewna. To niezwykle plastyczny materiał, umożliwiający obróbkę ograniczoną
jedynie fantazją rzemieślnika. Średnią wytrzymałość nadrabia niskim kosztem
pozyskania i ogólną dostępnością (drewno odnaleźć można wszędzie, choć
oczywiście będzie różnić się jakością, interesującymi nas własnościami). Jakie
drewno wybrać do stworzenia dobrej jakości broni drewnianej?
Ninja używali tego rodzaju drewnianych
przedmiotów w niezliczonej do dzisiaj ilości odmian. Dziś skupimy się na tych
najbardziej podstawowych, tj. takich, których produkcja wymaga od nas tylko
minimalnego nakładu pracy (znalezienie prostej gałęzi o pożądanej długości,
wysuszenie, okorowanie, oszlifowanie). Możemy wyróżnić trzy odmiany takowych
kijaszków o nieskomplikowanej budowie: 棒 (wym. „bo”), 杖 (wym. „jo”) oraz 柔 (wym. „yawara”).
棒 to stosunkowo cienki kij (szerokość 3 cm) o dużej
długości (minimalne rozmiary zakładają posiadanie długości równej odległości od
ziemi do podbródka), przekraczającej niekiedy 2 m [zwyczajowo jest to sześć尺 (wym.
„shaku”, starojapońska jednostka miary równa 30,3 cm)]. Możemy napotkać różne
rodzaje przekrojów (okrągłe – najpopularniejsze, kwadratowe, heksagonalne,
oktagonalne). Czasami kije nieznacznie zwężają się ku końcom, odciążając je i
ułatwiając wykonywanie niektórych ciosów. Początki tej broni sięgają
prehistorii. Odnalezione w Azji egzemplarze z tego okresu wykonane były w
całości z kamienia (co świadczy o wysoko rozwiniętej sztuce kamieniarskiej).
Były też bardzo ciężkie. Trudności w wytwarzaniu oraz duży ciężar zaowocował
stworzeniem drewnianego 棒 okutego (dla wzmocnienia konstrukcji) żelazem.
Wedle niektórych teorii ta odmiana wyewoluowała z żerdzi używanych do
przenoszenia koszyków, wiader. W czasach zbrojnej prohibicji (zakazu posiadania
broni przez chłopów) idealnie nadawał się do samoobrony (dziś również spełnia
swoje zadanie, z daleka odstraszając potencjalnych napastników). Podstawy walki
przy pomocy długiego prostego kija odnajdziemy w każdym kraju na każdym
kontynencie.
杖 jest znacznie krótszy (minimalna długość równa się odległości od
koniuszków wyprostowanych palców do łokcia). Najdłuższe杖 mają nawet 1,2 m (szerokość podobna do棒). Twórcą podstaw
walki takim kijem jest 夢想權之助勝吉 (wym. Musō Gonnosuke Katsuyoshi), znany przede wszystkim ze
swojej sromotnej porażki w starciu z legendarnym szermierzem 宮本武蔵. Pomysły na techniki zawarte w credo swojej szkoły zaczerpnął z
nawiedzających go snów. Większość styli używa 杖 w charakterze miecza, ale doświadczeni wojownicy zgodnie twierdzą, iż daje
on znacznie więcej możliwości w stosunku do broni siecznej (głównie dzięki
powszechnej dostępności patyków o odpowiednich rozmiarach – miecze nie rosną
wszak na drzewach).
Najkrótszą z omawianych broni jest 柔 (zazwyczaj
tylko minimalnie wystaje z zaciśniętej pięści). W czasie walki władamy nią w
sposób przypominający nóż (zadajemy głównie brutalne pchnięcia). Z uwagi na
niewielkie rozmiary łatwo było ją ukrywać i przenosić. 窪田孝行 (wym. Takayuki Kubota), mistrz karate, wieloletni
instruktor japońskiej policji oraz twórca stylu 剛速流 (wym. Gosoku –
ryu), udoskonalił tradycyjną broń wojowników ninja, tworząc współczesną wersję
rozwojową: kubotan. Pomysł narodził się w trakcie szkoleń dla żeńskiego
personelu LAPD (ang. Los
Angeles Police Department, czyli policji miasta Los Angeles w Kalifornii). Do skutecznej samoobrony potrzebna była
niewielka broń o małej wadze, zwiększająca szansę drobnej policjantki w starciu
z rosłym przestępcą. Do dziś wykonuje się go głównie z lexanu (poliwęglanowy
polimer) lub aluminium. Zazwyczaj ma długość 14 cm i szerokość 1,5 cm. Obecnie
w kubotan można zaopatrzyć się w każdym sklepie militarnym (nadaje się do
codziennej eksploatacji w charakterze gustownego breloka do kluczy).
柔 wzmacnia siłę naszego ciosu – uderzamy cienkim
końcem (najczęściej spłaszczonym, chociaż występują również ostro zakończone
wersje), celując w czułe punkty na ciele przeciwnika. Pamiętajmy o zasadzie
odbicia, wykonując długie kombinacje, a nie pojedyncze pchnięcia. Możemy
wyróżnić dwa sposoby trzymania tej broni: młot (柔 zamykamy w
dłoni, wykonując zamaszyste ruchy, miażdżąc kości oraz wrażliwe organy),
włócznia (柔 ułożona równolegle do kości śródręcza, podtrzymywana przez podstawę
dłoni). Broniąc się, starajmy się celować w szyję, oczy. Przy odrobinie
wyobraźni możemy wykorzystać 柔 do wyprowadzania dźwigni (źródło nacisku
punktowego). Z racji na prostolinijność jest ona w Polsce całkowicie legalna (w
Wielkiej Brytanii zalicza się niestety do przedmiotów niebezpiecznych).
Oczywiście jej użycie stwarza zagrożenie dla życia, ale czy nie lepiej
wykorzystać do samoobrony kubotan, niż nóż (policja ma później mniej
papierkowej roboty, zwłaszcza gdy nasz przeciwnik wróci do życia, odzyskując
przytomność)?
杖 umożliwia nam rozbrajanie przeciwnika, podcinanie, a nawet fechtunek
(wszystko zależy od naszych umiejętności). Możemy używać go w charakterze broni
jednoręcznej lub oburęcznej. Kije od długości wahającej się pomiędzy fajką do
tytoniu a rozmiarami kija golfowego odnaleźć możemy odnaleźć w stylach
rozsianych po całym świecie (brytyjski system walki armii imperialnej,
staroindiańskie metody walki rytualnej, azjatyckie szkoły bitewne etc.).
Pełne opanowanie 棒 wymaga
dużego nakładu pracy własnej i pewnej wirtuozerii. Z uwagi na jego długość
zalecana jest walka połączona z dynamicznym poruszaniem się w trójwymiarowej
przestrzeni. Wtedy odkrywamy prawdziwy potencjał tegoż urządzenia, zadając nie
tylko pchnięcia, ale i uderzenia. Po utwardzeniu końców w ogniu (sposób ludzi
pierwotnych) lub okuciu ich żelazną blachą otrzymamy doskonały kostur podróżny
na każdą okazję. Wielu mistrzów odradza początkującym zabawę z 棒. Podobnie
jak długie bronie drzewcowe, także i on zawiera w sobie pewną dozę
nieprzewidywalnego szaleństwa. Kiedy poddamy się już rytmowi uderzeń, obrotów
czy podskoków, ciężko jest nam dozować siłę uderzeń. Chociaż istnieją określone
techniki (propagowane przez różne szkoły), to należy traktować 棒 z dużym
szacunkiem (i odpowiednią rezerwą). Pozwala nam atakować z dużego dystansu, ale
jednocześnie osłabia nasze zdolności bitewne w zwarciu (kiedy przeciwnik
zmniejszy nagle dystans, uniemożliwiając nam wykorzystanie przewagi długości,
najlepiej wypuścić kij, dezorientując przeciwnika).
Wróćmy jednak to tego, jaki konkretnie gatunek drewna
wzbogaci nasz domowy arsenał w solidną broń drewnianą. W zależności od regionu
geograficznego staramy się wykorzystać aktualnie dostępne materiały. Oczywiście
cudownie byłoby posiadać solidny hebanowy (twarde drewno o cudownym kolorze)
kij, ale cena jest stanowczo niewspółmierna do własności tworzywa. W Japonii od
zawsze wykorzystywało się dąb (czerwony lub biały) z uwagi na jego powszechne
występowanie, a także twardość oraz sprężystość. Równie popularny jest bambus.
Rośnie on bardzo szybko i jest stosunkowo lżejszy od materiałów o podobnej
wytrzymałości. Nie ulega także czynnikom atmosferycznym czy procesom gnilnym.
Świetnie sprawdza się w charakterze broni treningowej (trudno jest znaleźć pęd
o odpowiednim przekroju na pełnowymiarową broń). Drewno rattanowe (nazwa
wywodzi się od malajskiego słowa „rotan”) charakteryzuje się lekkością
(specyficzna struktura wewnętrzna) i wysokim stopniem sprężystości. Dzięki temu
świetnie nadaje się na krótkie pałki. Prostą broń drewnianą możemy wykonać z
każdego dostępnego drewna, ale nie każda zapewni nam długowieczność produktu
końcowego (ważna jest wytrzymałość, sprężystość, ciężar).
Nieskomplikowane akcesoria wojenne z gałęzi
towarzyszą człowiekowi od początków jego istnienia. Dzięki naszej pomysłowości
technika zbrojeniowa rozwinęła się najbardziej spośród wszystkich nauk (część
historyków przypisuje jej napędzanie cywilizacji). Nie możemy zapominać o
dorobku naszych przodków także i dzisiaj. Zmieniły się zagrożenia, zmieniło się
też nasze postrzeganie otaczającego świata. Jednak dzięki odpowiedniej wiedzy
będziemy w stanie skutecznie obronić się przy użyciu zwykłego drewnianego
badyla znalezionego na poboczu.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz