piątek, 24 stycznia 2014

Full Metal Panic! (recenzja)



Kieszonkowe wydania powieści utrzymują swoją popularność mimo wszędobylskich czytników elektronicznych. Koleje dziejów sprawiły jednak, że obecnie tryumfy święcą one nie w Europie (kolebce małoformatowych książek), ale w Azji. Kilkanaście lat temu narodził się tam nowy trend na kilkutomowe ilustrowane nowele mieszczące się w każdej damskiej torebce (a także kieszeni transportowej wojskowych spodni). Motywem przewodnim są zazwyczaj wyjęte z popularnych filmów animowanych związki pomiędzy (pozornie) różnymi ludźmi o odmiennych poglądach. Boleję, iż w naszym kraju bardzo ciężko zakupić jakiś egzemplarz w języku angielskim (powszechnie dostępne są wersje niemieckojęzyczne). Te light novels wprowadzają nas w rozbudowany świat pełen fantastycznych zdarzeń.

賀東 (wym. Gatō Shōji) to japoński pisarz znany z wieloletniej współpracy ze słynną wytwórnią Gonzo. W roku 1997, ulegając namowom najbliższego otoczenia, rozpoczął pracę nad pierwszą poważną autorską serią. Rok później ukazał się pierwszy tom serii Full Metal Panic! (Fighting Boy Meets Girl). Autor trafił na podatny grunt (przełom wieków był złotym okresem dla futurystycznych robotów bojowych). Historia przypadła do gustu międzynarodowej publiczności domagającej się kontynuacji (ostatecznie seria zamknęła się w 23 tomach przetłumaczonych na kilkanaście języków). 賀東, zaskoczony sukcesem, zabrał się do pracy ze zdwojoną energią. Poza właściwą powieścią uczestniczył także aktywnie przy tworzeniu adaptacji filmowych swojego dzieła. Chociaż ostatni tom (Always, Stand by Me) ukazał się w roku 2011, to fani nie pozwolili twórcy na rozstanie ze stworzonym przez niego światem – obecnie cyklicznie ukazuje się alternatywna historia rozgrywająca się kilka lat po wydarzeniach znanych z pierwotnej serii.

O czym jednak przeczytamy na kartach Full Metal Panic!? Proza 賀東 przenosi nas do odmiennej rzeczywistości, w której nadal trwa zimna wojna (Związek Sowiecki nie rozpadł się, co przydarzyło się natomiast Chińskiej Republice Ludowej – kilkuletnia wojna domowa zaowocowała podziałem na część północną oraz południową). Wysoko rozwinięte kraje nadal intensywnie rozwijają techniki zbrojeniowej – powstają nowe czołgi, bojowe wozy piechoty, wersje rozwojowe myśliwców. Jedyną istotną różnicą w sztuce wojennej (w stosunku do realnego świata) jest tzw. Czarna Technologia (ang. Black Technology). W prostych słowach jest to zbiór wiedzy wyprzedzającej swoje czasy (takie zapiski, projekty współczesnego Leonarda da Vinci). Z nieznanych powodów został on umieszczony w podświadomości niektórych (wybranych zupełnie losowo) ludzi na całym świecie. Owi Szepczący (ang. Whispered) najczęściej nie zdają sobie sprawy ze swojej wyjątkowości, prowadząc normalne życie (zakodowana w ich umysłach wiedza z reguły nie daje im nadludzkich właściwości). Z punktu widzenia militarnego stanowią oni jednak łakomy kąsek dla agencji wywiadowczych różnych nacji (a także mnóstwa najemników, terrorystów skuszonych wysoką nagrodą za schwytanie jednej z tych wyjątkowych osób). Dlaczego Czarna Technologia jest tak drogocenna?

Po wydobyciu jej z umysłu Szepczącego (np. poprzez zastosowanie odpowiednich metod przesłuchiwania z użyciem narkotycznych środków halucynogennych) naukowcy byli w stanie odtworzyć urządzenia o niewyobrażalnych możliwościach, jak np. ECS (ang. Electronic Conceal System, czyli oparty na laserowej technologii system aktywnego kamuflażu umożliwiający dosłownie rozpływanie się w powietrzu dużych obiektów), systemy sterujące wykorzystujące w pełni funkcjonalną SI (Sztuczną Inteligencję), monomolekularne ostrza, EMFC (ang. Electromagnetic Fluidics Control, co odnosiło się do skomplikowanego systemu sterującego), atomowe okręty podwodne o ponadnaturalnych (dla takich jednostek) cechach, Lambda Driver (właściwie: False Axis Repulsive Field Generator System – urządzenie zakrzywiające czasoprzestrzeń na określonym obszarze, chroniąc użytkownika przed każdym rodzajem ataku konwencjonalnego) oraz AS (ang. Arm Slave).

Wykorzystanie olbrzymich (kilkumetrowych) robotów o humanoidalnych kształtach na polu walki to zabieg często stosowany przez twórców literatury popularnonaukowej. Zadziwiająco zwinne potrafiły wykonywać skomplikowane ruchy, odwzorowując ruchy swoich pilotów. Dzięki dwunożnej postawie bez trudu pokonywały wszelkie zapory terenowe, a także korzystały z dużych obiektów w charakterze tarczy (np. w czasie walk miejskich). Oczywiście trudno sobie wyobrazić sobie sensowność budowy takich maszyn (same surowce pochłonęłyby kilka milionów dolarów), skoro siła ich ognia nie jest znacząco większa od standardowych wozów bojowych. Na dodatek wysoki profil ułatwiałby trafienie nawet amatorowi z  ręcznym granatnikiem. Wyszkolenie pilota radzącego sobie z wysoce skomplikowanym systemem sterowania, sposobem prowadzenia walki również nie należałoby do najłatwiejszych zadań. W świecie realnym AS byłby co najwyżej kolejnym dzieckiem intensywnie rozwijającej się robotyki, stosowanym do funkcji reprezentacyjnych (odwzorowanie rozwoju technologicznego kraju). Full Metal Panic! zabiera nas do rzeczywistości, w której AS stanowiły podstawę sił zbrojnych (a operatorzy byli uznawani za kolejny, obok pilotów lub obsługi sieci teleinformatycznej, wyspecjalizowany typ żołnierza). Ich istnienie było powszechnie znane opinii publicznej (chociaż niektóre wersje rozwojowe starano się utrzymać w sekrecie). W tym podzielonym przez spory polityczne świecie istnieje też wiele organizacji o charakterze militarnym.

Jednym z takich ugrupowań jest Mithril. Ta złożona z najemników organizacja zabiega o zachowanie równowagi na świecie, niszcząc fabryki broni albo narkotyków, zwalczając terroryzm, kontrolując obieg broni masowego rażenia (np. głowic jądrowych) itp. Pełni rolę obrońców ogólnoświatowego pokoju chociaż wchodzący w niej skład specjaliści są sowicie opłacanymi weteranami o różnych poglądach. Kosmopolityczny przekrój załogi nadaje jej niezwykłą zdolność do adaptowania się do zmiennych warunków geopolitycznych (w Mithrilu służą Amerykanie, Rosjanie, Chińczycy, Niemcy, Włosi, Filipińczycy i wielu, wielu innych przedstawicieli najróżniejszych, często zwaśnionych ze sobą, nacji).

Głównym antagonistą serii jest terrorystyczna organizacja działająca pod nazwą Amalgam. Posiada ona, podobnie jak Mithril, wyposażenie wyprzedzające swoją epokę o dziesięciolecia (nawet Amerykanie czy Sowieci nie dysponują tak zaawansowaną aparaturą). Na domiar złego zatrudnia również wysoko wykwalifikowany personel (chociaż niejednokrotnie są to jednostki o sadystycznych skłonnościach), przez co jest w stanie przeprowadzać zamachy terrorystyczne na całym świecie. Jedynym celem Amalgam jest zapewnienie sobie możliwości testowania prototypów oraz sianie chaosu (większe zyski ze sprzedaży broni).

Sierżant 相良宗 (wym. Sagara Sōsuke), główny bohater serii, jest członkiem elitarnego oddziału szybkiego reagowania w Wydziale Operacyjnym Mithril. Jego główne umiejętności to rozpoznanie taktyczne, sabotaż, pirotechnika. Oprócz tego jest uzdolnionym operatorem AS. Pochodzi z jednego z krajów Bliskiego Wschodu, gdzie od najmłodszych lat brał czynny udział w operacjach wojskowych (głównie o charakterze partyzanckim). Poznał w czasie ich wykonywania swojego późniejszego zwierzchnika w strukturach Mithril, oficera Cпецназ[1] Андрейа Сергеевича Калинин (wym. Andrieja Sergjewicza Kalinin). Obecnie berze udział w akcjach na całym świecie (ma za sobą walki w Afganistanie, Libii, Kambodży, Kolumbii), zaskakując współpracowników i przełożonych profesjonalizmem oraz poważnym stosunkiem do powierzonych mu zadań. Ach, zapomniałbym. 相良 ma tylko siedemnaście lat.

W podobnym wieku jest cel jego kolejnej misji: Kaname Chidori. Ta urodzona w Nowym Jorku, a obecnie kształcąca się w Japonii, niewiasta obdarzona jest niewyczerpalnymi pokładami energii. Jest żywiołowa (posiada wybuchowy temperament), udziela się w szkolnym samorządzie. Zupełnie nie interesuje się militariami. Niestety pewna agencja wywiadowcza (КГБ[2]) uznała ją za potencjalną Whispered, planując jej porwanie oraz wykorzystanie w serii doświadczeń medycznych. Mithril wysyła trzyosobowy oddział w celu jej ochrony: Melissę Mao (chińsko – amerykańska oficer Korpusu Piechoty Morskiej), Kurtza Webera (niemiecki snajper o osobowości modela) i oczywiście 相良宗. Jak potoczą się koleje losów naszych bohaterów? Poczytajcie.

Historia obfituje w zwariowane zwroty akcji (głównie opierające się na nieudanych próbach integracji młodocianego żołnierza z wysoce pacyfistycznym społeczeństwem japońskim). 相良 nie ma jakiekolwiek pojęcia o normalnym życiu (czyt. bez świszczących nad głową pocisków). W wyniku skomplikowanego ciągu zdarzeń zostaje zmuszony do działania w ukryciu, podając się za zwykłego licealistę przeniesionego w wyniku programu uczniowskiej wymiany międzynarodowej. To także opowieść o młodocianej ambicji, wpędzającej niekiedy młodych (czasami bardzo uzdolnionych) ludzi w otchłań obowiązków. Wśród takiej pracowitej zawieruchy trudno mówić o korzystaniu z tych wspaniałych nastoletnich lat. Chęć osiągnięcia szybkiego sukcesu przysłania tymże ludziom radość czerpaną z obserwowania otoczenia wciąż niedoświadczonymi oczyma.

W książkach nie zabrakło tak cenionego przez kobiety wątku miłosnego. Można nawet powiedzieć, że z każdym kolejnym tomem coraz lepiej poznajemy skomplikowaną sieć uczuć pomiędzy bohaterami. Oczywiście głównie skupiamy się na perypetiach całkowicie odrealnionego głównego bohatera, który musi uporać się z nieznanym dotychczas uczuciem, jakie żywi nie do jednej, ale do dwóch uroczych dam. Sam nie jest w stanie stwierdzić, która z nich jest tylko bliską przyjaciółką, a która wybranką jego serca. Obie panie rywalizują o względy 相良 (ale nie w natrętny sposób). Każda ma swoje racje (wspólne zainteresowania). Osobiście kibicuję niezdarnej pani kapitan (Teletha Testarossa) i jej naturalnemu wdziękowi.

Pomimo wykorzystania popularnych motywów z kultury masowej całość posiada specyficzną świeżość (głównie za sprawą realistycznych kreacji bohaterów). Użyty język nie jest specjalnie skomplikowany (nawet kwestie techniczne zostały wyjaśnione w przystępny dla każdego sposób). Jednocześnie wiele dialogów nas rozbawi (czasami będziemy się nawet tarzać po podłodze), a gagi sytuacyjne sprawią, że przyda się panaceum na ból mięśni gładkich brzucha. Książka nada się nawet dla młodocianych czytelników, gdyż wątki seksualne zostały przedstawione w sposób delikatny (niemalże romantyczny). Na dużą pochwałę zasługuje wywiad, jaki wykonał autor przed przystąpieniem do pracy – wykorzystane bronie, pojazdy noszą prawdziwe oznaczenia (podobnie jak jednostki wojskowe), co dodatkowo urealnia świat przedstawiony.

Międzynarodowa sława sprawiła, iż studio Gonzo (znane z wielu spektakularnych animacji) podjęło się przeniesienia przygód żołnierzy Mithrilu na mały ekran. Powstały łącznie trzy sezony (Full Metal Panic!, Full Metal Panic? Fumoffu, Full Metal Panic! The Second Raid). Należy od razu powiedzieć, że drugi jest typową komedią (prezentowany humor spodoba się każdemu obeznanemu ze współczesnymi stereotypami), a trzeci nawiązuje do bardzo poważnego tonu (skupienie się na dylematach moralnych, dużo scen brutalnego mordu, odsłanianie mrocznych stron ludzkiego charakteru). Do księgarń trafiło także kilka serii komiksowych opartych na książkowym pierwowzorze. Autor zachował pieczę nad wszystkimi innymi medialnymi wystąpieniami 相良 i jego przyjaciół, dzięki czemu zaobserwować możemy rzadko spotykaną spójność pomiędzy wszystkimi materiałami.

Full Metal Panic! polecam każdemu, kto ma choćby minimalne pojęcie o kwestii wojskowości, a jednocześnie szuka lekkiej lektury na czas podróży. Miłośnicy historii obyczajowych również odnajdą coś dla siebie, śledząc kolejne poczynania bohaterów. Jednocześnie każdemu przypadnie do gustu nutka ponurego dramatu, jakim okraszony jest życiorys właściwie każdej postaci. Ostatecznie nawet aktorzy komediowy skrywają za maską błazna typowo ludzkie słabostki.




[1] Войска Cпециального Hазначения (wym. Wojska Spetsialnogo Naznacheniya) – rosyjskie oddziały specjalne.
[2] Комитет государственной безопасности – rosyjska organizacja kontrwywiadowcza.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz