Jak odróżnić 舞子 od gejszy?

Gejsza wyróżnia się z tłumu przed wszystkim specjalnym makijażem i ceremonialnym strojem. W zależności od stopnia wtajemniczenia, wieku gejsza nosi odpowiadające im „zestawy”.

Bardzo łatwo odróżnić 舞子 od dorosłej gejszy. Przede wszystkim na podstawie fryzury. 舞子 nosi swoje długie włosy upięte w różne tradycyjne fryzury (zgodne z jej pozycją w hierarchii). Młodsze spinają włosy w 割れしのぶ (wym. „wareshinobu”). Charakterystyczna jest czerwona wstążka wpięta w kok tak, aby była widoczna dokładnie w dwóch miejscach. Po lewej stronie nosi się różne kwiatowe ozdoby. Całości dopełnia ozdobna spinka (wieńcząca kok). Po trzech latach nauki (ok. 18 roku życia) adeptka zmienia fryzurę na おふく (wym. „ofuku”). Często przyrównuje się ją do brzoskwini, gdyż kok przedzielony jest jedwabną wstążką (czerwoną, różową lub niebieską – w zależności od pory roku). W czasie wybranych świąt [np. 祇園祭 (wym. „Gion Matsuri”)] starsze 舞子 mają prawo do noszenia bardziej dorosłych fryzur: 勝山市 (wym. „katsuyama”) oraz 奴島田 (wym. „yakko shimada”). Tuż przed promocją (ok. miesiąc wcześniej) następuje ostatnia zmiana fryzury – od teraz kandydatka nosi wyłącznieさっこう (wym. „sakkou”). Włosy układa się wówczas w misterne pętle i loki (dawniej taka fryzura przysługiwała wyłącznie młodym mężatkom). Na kilka dni przed debiutem włosy są skracane, a 舞子 otrzymuje pierwszą w swoim życiu 鬘 (wym. „katsura”, czyli perukę). Od tej pory długie godziny układania włosów przechodzą z rąk fryzjera do rąk perukarza.

Kolejną różnicą są 簪 (wym. „kanzashi”, tj. ozdobne szpile do włosów). W zależności od pory roku 舞子 noszą 簪 z różnymi motywami kwiatowymi :

Miesiąc	Motywy	Miesiąc	Motywy
Styczeń	kwiaty, bambus, ptaki, ryż	Lipiec	wierzba, hortensja
Luty	kwiaty śliwy	Sierpień	wilec, trawa
Marzec	kwiaty brzoskwini, motyle, peonie	Wrzesień	dzwonki (kwiaty)
Kwiecień	kwiaty wiśni, motyle	Październik	chryzantemy
Maj	kwiaty wisterii, irysy	Listopad	liście klonu, miłorzębu
Czerwiec	wachlarze, fajerwerki, ważki	Grudzień	abstrakcyjne wzory roślinne

Przy ich tworzeniu wykorzystuje się głównie jedwab. Gejsze nie noszą tak wyszukanych ozdób i nie przykrywają włosów jedwabnymi ozdobami. Korzystają ze srebrnych lub złotych spinek lub igieł. Taka oszczędność w przyozdabianiu fryzur ma źródło w pierwszych regulacjach, jakimi zostały objęty kobiety praktykujące tę profesję. Jedynym wyjątkiem są ceremonie herbaciane, podczas których nawet gejsze przystrajają się w 簪.

Makijaż – to zdecydowanie bardzo ważna i nie niknąca nawet w gęstym tłumie cecha każdej gejszy. Jego podstawą jest wyrazisty kontrast pomiędzy śnieżną bielą pudru, drapieżną czerwienią ust i mroczną czernią oczu. Jego historia pozostaje do dzisiaj bardzo zagmatwana i nie istnieje żaden dokument potwierdzający jedną, jedyną wersję zdarzeń. Najpopularniejsza zakłada, że biały makijaż to skutek opowieści, jakimi raczyli swoich ziomków podróżnicy powracający z Europy (opowiadali o smagłych „bladych pięknościach”). Jednakże w Chinach od wieków stosowano taką gamę barw, co sprawia, iż równie prawdopodobnie brzmi teoria o zaadaptowaniu zwyczaju z Państwa Środka. Początkowo kobiety mieszały puder z mąki ryżowej i niewielką ilość wody, aby uzyskać jednolitą, gęstą pastę. Goliły również brwi, malując później ich kontury węglem drzewnym. Usta czerwieniono sokiem pewnej odmiany wiśni. Popularną praktyką było również czernienie zębów (przy pomocy pasty z dużą zawartością opiłków żelaza) – należało je powtarzać regularnie, gdyż ich działanie było krótkookresowe, a niepoczernione zęby szybko wracały do swojej naturalnej barwy. Ten zwyczaj zaniknął ostatecznie w okresie reform Meiji (ponoć taki wygląd bardzo bawił obcokrajowców). Z biegiem lat zmieniły się obyczaje, a gejsze adoptowały wiele wynalazków spoza Japonii (np. sztuczne rzęsy używane wyłącznie przez pełnoprawne gejsze).

Sztuka makijażu została niestety brutalnie odarta z wdzięku oraz tajemniczości. To głównie za sprawą noweli „Memoirs of a Geisha”. Spowodowała ona istną manię nieudolnego podrabiania tradycyjnego makijażu (Madonna w 2001 r. wystąpiła na scenie w tandetnej imitacji, a w Australii stworzono specjalną linię kosmetyków o nazwie „Poppy”). Niestety efekty widoczne na ulicach światowych metropolii świadczą o całkowitym braku zrozumienia zagadnienia. Młode 舞子 noszą cały czas ciężką, grubą warstwę białego makijażu (sztuki jego wykonywania uczą się od swoich starszych koleżanek). Dopiero w trzy lata po debiucie 舞子 zmienia swój wygląd: zaczyna zakładać lżejsze kimona, delikatniejszy makijaż, a włosy wiąże w prosty kok. Od teraz podziw wzbudza jej dojrzałość i zdolności artystyczne (a nie uroda).

Sama aplikacja prawdziwego makijażu jest procesem długotrwałym (zwyczajowo trwa trzy godziny). Nakłada się go przed odzianiem komina (aby uniknąć ewentualnego zabrudzenia materiału). Na początku rozprowadza się po skórze woskowy podkład (twarz, szyja, klatka piersiowa). Po nim przychodzi czas na podkład (aplikowany na te same miejsca). Istotne jest, aby pozostawić nagi fragment skóry tuż przy linii włosów (ma to tworzyć iluzję maski) oraz charakterystyczny kołnierzyk (w kształcie podwójnej litery V) na karku (w Azji uważa się ten fragment ciała za najbardziej erogenny). Kolejnym krokiem jest nałożenie białego pudru (przy pomocy olbrzymiej gąbki). Prace wykończeniowe (czarny tusz) w okolicach oczu wymagają pewnej ręki (jakikolwiek błąd wymaga rozpoczęcia całego procesu od początku). Na końcu maluje się usta (przy pomocy czerwonego tuszu), powlekając je później warstwą rozpuszczonego cukru (aby nadać głęboki połysk). Stopień wtajemniczenia gejszy możemy rozpoznać po jej makijażu:

Młodsza 舞子	Starsza 舞子	Młodsza gejsza	Starsza gejsza
ciężki biały makijaż poza linią włosów	biały makijaż poza linią włosów	biały makijaż poza linią włosów	bardzo delikatny i indywidualnie dobrany makijaż
powieki i policzki uwydatnione różem	powieki i policzki delikatnie zaróżowione	róż wykorzystany przy liniach makijażu	całe usta pokryte są czerwienią
oczy podkreślone ciemną linią	oczy podkreślone ciemną linią	oczy delikatnie obrysowane czernią
brwi namalowane czerwienią i czernią	brwi namalowane czerwienią i czernią	brwi namalowane czerwienią i czernią
pomalowany jedynie fragment dolnej wargi	pomalowana jedynie centralna część ust	pomalowane są prawie całe usta

Kimono 舞子jest wielobarwne i bardzo krzykliwe (musi być dostrzegana z daleka). Jego rękawy są bardzo obszerne i długie (sięgają kostek). Z wiekiem gejsze wybierają coraz to bardziej stonowane kolory oraz wzory. Podobnie zmienia się szerokość 帯 (wym. „obi”, tradycyjny azjatycki pas) – im gejsza jest starsza, tym węższy pas nosi. Zmiany dotyczą również kołnierzyka. 舞子 noszą szerokie czerwone kołnierzyki, a po debiucie zamieniają je na prostsze białe. 舞子 noszą na dodatek おこぼ (wym. „okobo”, tradycyjne sandały na wysokim koturnie z twardego drewna). Gejsze mają większą swobodę w doborze obuwia, wybierając najczęściej proste 草履 (wym. „zōri”, lekkie i ręcznie plecione sandały wykonane z trzciny ryżowej).